• Adapter urządzenie, które (1) umożliwia dopasowanie do siebie różnych wielkości lub typów wtyczek lub dopasowanie do gniazda przesyłu informacji, (2) umożliwia zmianę układu przewodów, (3) umożliwia ułożenie dużych kabli o dużej ilości przewodów w mniejsze grupy przewodów lub (4) służy do wykonania połączeń między kablami.
  • Adaptive streaming dobieranie bitrate’u streamu do możliwości łącza użytkownika
  • Add-drop mux filtry pozwalające na lokalne wyodrębnienie (terminowanie) niektórych kanałów z otrzymanego multipleksu optycznego i na lokalne dodanie do wychodzącego multipleksu nowych kanałów optycznych. Służą do budowy węzłów pośrednich w sieciach optycznych, pomiędzy węzłami końcowymi (terminalami). Oprócz terminowania i dodawania nowych kanałów, możliwa jest również topologia drop and continue, służąca do osiągania broadcastu optycznego. Filtry add/drop mogą być wykonane w technice WDM, CWDM, DWDM lub hybrydowej.
  • Adres IP unikalny w skali świata numer, jaki posiada każdy komputer podłączony do Internetu.
  • AGC (Automatic Gain Control) układ samoczynnie regulujący współczynnik wzmocnienia napięciowego wzmacniacza
  • Audio leveling wyrównanie głośności wielu kanałów
  • Broadcast rozsiewczy tryb transmisji danych polegający na wysyłaniu przez jeden port (kanał informacyjny) pakietów, które powinny być odebrane przez wszystkie pozostałe porty przyłączone do danej sieci, tzw. domeny broadcastowej
  • BER (Bit Error Rate) w telekomunikacji jest to współczynnik ilość bitów, elementów, znaków lub bloków błędnie otrzymanych do ogólnej liczby otrzymanych bitów, elementów, znaków lub bloków wysłanych podczas ustalonego interwału czasowego. BER jest najczęściej wyrażane w notacji naukowej np. 2,5 błędnych bitów ze 100 000 bitów ogólnego transferu zapisuje się 2,5 z 10^{-5} lub 2,5 x 10^{-5}. Niektóre programy mogą wyświetlać tą wartość jako „2.5e-05”.
  • C/N CNR = carrier to noise – stosunek mocy fali nośnej do mocy szumu cieplnego
  • CAS standard szyfrowania (Nagra, Irdeto, Conax, Viaccess, NDS)
  • CAM (Conditional Access Module) moduł dostępu warunkowego
  • CAT 5 UTP (skrętka) 8-żyłowy nieekranowy kabel
  • Catch Up TV jest formą wideo na żądanie, która pozwala ona na oglądanie wybranych programów wyemitowanych już przez stacje telewizyjne. Programy te są dostępne przez okres kilkunastu dni po ich pierwotnej emisji. Usługa ta może być udostępniana odbiorcy zarówno poprzez STB lub na stronie internetowej danego operatora.
  • CI Moduł (Common Interface) urządzenie umożliwiające odbiór programów płatnych, kodowanych w określonym systemie, np. Conax, Nagravision, Mediaguard, Viaccess i innych, jednakże nieudostępniające bezpośrednio płatnych kanałów z karty abonenckiej. Jest to element systemu dostępu warunkowego. Moduły CI, najczęściej spotykane są w dedykowanych dekoderach satelitarnych platform cyfrowych oraz w dekoderach telewizji kablowej i naziemnej.
  • CMTS Cable Modem Termination System, to urządzenie przeznaczone dla sieci kablowych, które wraz z modemami kablowymi znajdującymi się u abonentów, służy do transmisji danych – zwykle do zapewnienia dostępu do Internetu poprzez sieć telewizji kablowej. CMTS razem z modemami kablowymi abonentów tworzy sieć IP działającą na fizycznej sieci telewizji kablowej hybrid fibre-coaxial (HFC; hybrydowa sieć światłowodowo-miedziana) zgodnie ze standardem DOCSIS lub EuroDOCSIS. Zadaniem CMTS jest sprawowanie całkowitej kontroli nad danymi przesyłanymi do i z modemów
  • CSA (Common Scrambling Algorithm) jest algorytmem używanym w telewizji cyfrowej DVB do szyfrowania przekazu wideo.
  • CSO (Composite Second Order) odstęp (mierzony zwykle w dB) pomiędzy amplitudą nośnej, a sumarycznymi zniekształcenia drugiego rzędu. Często podawany w jednostkach dBc, gdzie ‘c’ oznacza, że mierzone w odniesieniu do poziomu nośnej. Im większy odstęp tym lepiej. Zniekształcenia CSO mogą być spowodowane niedoskonałościami nadajnika (nieliniowa charakterystyka zależności mocy optycznej od prądu zasilania, zbyt duże OMI), lub wywołane efektami transmisyjnymi, np. chirpem i dyspersją chromatyczną.
  • CTB (Composite Triple Beat) odstęp (mierzony zwykle w dB) pomiędzy amplitudą nośnej, a sumarycznymi zniekształcenia trzeciego rzędu. Często podawany w jednostkach dBc, gdzie ‘c’ oznacza, że mierzone w odniesieniu do poziomu nośnej. Im większy odstęp tym lepiej. Zniekształcenia CTB mogą być spowodowane niedoskonałościami nadajnika (nieliniowa charakterystyka zależności mocy optycznej od prądu zasilania, zbyt duże OMI), lub wzmacniaczy RF.
  • Cyfrowy kanał zwrotny kanał do transmisji danych od abonenta do operatora (uplink)
  • Częstotliwość ilość cykli wykonanych w ciągu sekundy; mierzona w hercach (Hz)
  • M-CMTS technologia M-CMTS umożliwia realizowanie funkcji Channel Bonding – dzięki niej
    pojedynczy modem może pracować z prędkością większą niż 100Mbit/s (dotychczas
    50Mbit/s) poprzez jednoczesną prace na dwóch lub więcej downstreamach – stając się
    konkurencyjnym dla sieci LAN
  • Decoder/Dekoder dekompresuje skompresowany strumień wejściowy
  • Demodulator odtwarza sygnał modulujący z przebiegu zmodulowanego. Jeżeli komunikacja ma charakter dwustronny, to jedno urządzenie dokonuje równocześnie modulacji nadawanych sygnałów i demodulacji tych, które jest odbierane przez modem.
  • Demultiplekser układ kombinacyjny, posiadający jedno wejście x, n wejść adresowych oraz k wyjść (zazwyczaj k=2n), którego działanie polega na przekazaniu sygnału z wejścia x na jedno z wyjść yi. Wyjście jest określane przez podanie jego numeru na linie adresowe a0… an-1. Na pozostałych wyjściach jest stan zera logicznego. Zazwyczaj spotykane są demultipleksery o wyjściach zanegowanych, czyli na wybranym wyjściu jest stan \neg x a na wszystkich pozostałych 1 logiczna.
  • DFB (Distributed Feedback Laser) dioda laserowa używana w DWDM; można zmieniać temperaturą i natężeniem prądu długość fali; zawiera reflektor Bragga
  • Diagram konstelacji sygnału zmodulowanego jest reprezentacją graficzną sygnału zmodulowanego cyfrowo, np. za pomocą modulacji QAM lub PSK. Przedstawia on sygnał jako dwuwymiarowy wykres na płaszczyźnie zespolonej. Wymiary diagramu konstelacji mogą być wykorzystane, aby rozpoznawać typy interferencji lub zakłóceń w sygnale.
  • Długość splotu długość splotu jest miarą skręcenia par symetrycznego kabla. Zmiana długości splotu może zredukować przesłuch między przyległymi parami kabli.
  • DOCSIS (Data Over Cable Service Interface Specification) – standard transmisji danych w istniejących hybrydowych sieciach kablowych HFC. DOCSIS opisuje standard stosowany przede wszystkim w USA, podczas gdy EURODOCSIS to system stosowany głównie w Europie, choć wiele sieci stosuje DOCSIS również na starym kontynencie
  • Dolby Digital / A52 / AC3 standard stratnego kodeka dźwięku używany na większości płyt DVD-Video. Obecnie również jako standard w cyfrowej telewizji DVB. Powszechnie znany jako Dolby Digital, Dolby Digital Audio Compression-3 lub AC3 (nazwy handlowe używane przez twórcę kodeka, firmę Dolby), nazwa A/52 została przyjęta przez ATSC.
  • DSL (Digital Subscriber Line) cyfrowa linia abonencka, rodzina technologii szerokopasmowego dostępu do Internetu.
  • DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) koncentrator cyfrowych linii abonenckich pracujących w technologii xDSL
  • DVB-C cyfrowa kompresja obrazu i dźwięku (w standardzie MPEG-2 lub coraz częściej MPEG-4) umożliwia przesłanie wielokrotnie większej liczby programów telewizyjnych i radiowych niż w przypadku analogowej telewizji kablowej przy wykorzystaniu podobnego zakresu częstotliwości. Programy przesyłane drogą cyfrową mają lepszą jakość obrazu i dźwięku. Przekaz cyfrowy cechuje się również mniejszą podatnością na zakłócenia.
  • DVB-S Digital Video Broadcasting – Satellite – jest standardem cyfrowej telewizji DVB, nadawanej przez satelity. Do kodowania sygnału używa się MCPC oraz SCPC. Do kompresji audio/wideo przyjęto standard MPEG-2, MPEG-4 część 2 oraz niedawno H.264/MPEG-4 AVC
  • DVB-S2 Digital Video Broadcasting – Satellite – Second Generation – rozwinięcie standardu DVB-S, utworzone w 2003 roku. W marcu 2005 roku został uznany przez ETSI za jeden ze standardów nadawania. Umożliwia odbiór programów w wysokiej rozdzielczości przy równoczesnym zastosowaniu MPEG-4
  • DVB-T Digital Video Broadcasting – Terrestrial- standard telewizji cyfrowej DVB nadawanej naziemnie, opublikowany po raz pierwszy w roku 1997. Cyfrowe wideo, dźwięk i dane dodatkowe są przesyłane w strumieniu transportowym MPEG przy użyciu modulacji COFDM. Do kompresji audio/wideo wykorzystano standard MPEG-2, zastąpiony ostatnio przez MPEG-4 (H.264)
  • DVB-T2 Digital Video Broadcasting – Terrestrial Second Generation – standard naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T drugiej generacji służący do transmisji (przesyłu) skompresowanych danych multimedialnych. Do kompresji audio/wideo przyjęto standard MPEG-2 oraz (niedawno) MPEG-4 (H.264). Wykorzystuje on prawie o 50% mniej pojemności pasma niż DVB-T
  • DWDM (Dense Wavelength Division Multiplexing) technika zwielokrotnienia w dziedzinie długości fali, wykorzystywana w transmisji światłowodowej. Najważniejsze rekomendacje ITU-T definiujące technikę zwielokrotnienia falowego DWDM to G.694.1 (Spectral grids for WDM applications: DWDM wavelength grid), G.692 (Optical interfaces for multichannel systems with optical amplifiers), G.698.1 (Multichannel DWDM applications with single-channel optical interfaces) oraz G.698.2 (Amplified multichannel dense wavelength division multiplexing applications with single channel optical interfaces). Rekomendacja G.694.1 definiuje alternatywne siatki kanałów DWDM, o odstępie międzykanałowym 12.5 GHz, 25 GHz, 50 GHz, 100 GHz (i kolejne większe odstępy). Centralne długości fal są wyznaczane względem częstotliwości kotwiczącej 193.1 THz. Oprócz ustalonych siatek kanałów, najnowsza wersja rekomendacji G.694.1 wprowadza pojęcie siatki elastycznej (flex grid), gdzie szerokość każdego z kanałów może być dowolną wielokrotnością 12.5 GHz. Siatka elastyczna została wprowadzana z myślą o efektywności spektralnej systemów, w których sygnały o wąskim spektrum (np. 10G), są transmitowane obok sygnałów o szerokim spektrum (np. 100G).
  • Dyspersja częstotliwości zmienia kształt sygnału, powoduje jego „rozmycie” i „rozpływanie się” w czasie i przestrzeni, rosnące wraz z odległością transmisji, co może prowadzić do błędnego odbioru informacji
  • Dystrybucja termin stosowany w odniesieniu do funkcji realizowanych przez zespół komponentów (np.: panele krosowe, sznury połączeniowe) wykorzystywany do łączenia kabli.
  • ECM zwiera zaszyfrowany CW, przesyłany do karty aby obliczyć rozszyfrowany CW
  • Encoder/Enkoder kompresuje nieskompresowany strumień wejściowy
  • FP (Fabry–Pérot laser diode) dioda laserowa gdzie rezonator składa się z dwóch luster
  • FTA Free-to-air – termin oznaczający telewizję oraz radio nadające w sygnale wolnym (niezakodowanym), który może być odbierany przez dowolny odbiornik przystosowany do odbioru danego typu sygnału. Specyfiką mediów oznaczonych jako FTA jest to, iż odbieranie sygnału jest całkowicie bezpłatne.
  • FTTB (Fiber To The Building) to kampusowa bądź budynkowa sieć internetowa wykorzystująca jako medium transmisji światłowód. Zapewnia możliwość realizowania szerokiego asortymentu interaktywnych usług multimedialnych (radio, telewizja internetowa). Charakteryzują się wielką różnorodnością stosowanych rozwiązań dostosowanych do potrzeb użytkowników. FTTB oferuje duży zasięg sieci transmisyjnej i pozwala na integrację nawet odległych od siebie tradycyjnych sieci kablowych.
  • FTTC (Fiber To The Curb) światłowód do bezpośredniego otoczenia domów/biur; dosłownie: światłowód do krawężnika
  • FTTH (Fiber to the home) odmiana FTTX przeznaczona dla użytkownika domowego. Usługa oferująca szerokopasmowe usługi teleinformatyczne takie jak telewizja, Internet, usługi telefoniczne. Koszty technologii światłowodowej są dosyć duże. KMI Research przewiduje że cena wszystkich urządzeń (konwertery, mufy światłowodowe, kabli, przełączników, kart sieciowych itp.) używanych w tej technologii w roku wyniesie 3.9 miliarda dolarów.
    Przy projektowaniu sieci FTTH należy wybrać jedną z dwóch architektur: aktywne sieci optyczne lub pasywne sieci optyczne.
  • FTV (Free-to-view) – termin oznaczający telewizję oraz radio nadające w sygnale zakodowanym, który może być odbierany za darmo przez odbiornik ze specjalną kartą kodową.
  • GaAS (arsenek galu) nieorganiczny związek chemiczny galu i arsenu. Związek ten jest otrzymywany syntetycznie na potrzeby m.in. przemysłu elektronicznego ze względu na swoje właściwości półprzewodnikowe. Stanowi podstawę struktur używanych w produkcji białych, UV, fioletowych, niebieskich i zielonych diod elektroluminescencyjnych oraz laserów UV, fioletowych (405nm), niebieskich i zielonych. Używany w czytnikach BD.
  • GPON (Gigabit Passive Optical Network – Gigabitowa Pasywna Sieć Optyczna) to sieć optyczna należąca do grupy sieci FITL (ang. Fiber in the Loop), następca BPON. Prędkości transmisji są wyższe niż w przypadku PON i wynoszą do 2,4 Gbit/s download oraz 1,2 Gbit/s upload. Jest to sieć, w której jako medium przekazywania danych wykorzystuje się światłowód jednomodowy. Pojemność światłowodu może być dzielona na 32 lub 64 punkty końcowe (32 lub 64 abonentów zlokalizowanych obok siebie) przez bierne rozdzielanie sygnału pomiędzy tymi punktami. Sygnał jest rozdzielany przez tzw. pasywne splitery optyczne, czyli pasywne urządzenia rozdzielające, które rozmieszczone są w różnych miejscach sieci PON. Sieć ta może przyjmować postać drzewa, gwiazdy itp. Zastosowanie urządzeń aktywnych (czyli wymagających jakiegoś rodzaju zasilania) jest przewidziane tylko w końcowych węzłach sieci.
  • H.265/HEVC High Efficiency Video Coding (HEVC) – (znany też jako H.265 i MPEG-H Part 2) standard kompresji wideo opracowany przez grupę Moving Picture Experts Group. Następca standardu Advanced Video Coding (H.264). Standard ma obsługiwać rozdzielczość do 7680 × 4320 – UHDTV. Pliki nim zakodowane mają zajmować dwa razy mniej miejsca niż kompresowane H.264, przy zachowaniu takiej samej jakości.
  • HBB TV Hybrid Broadcast Broadband TV – zatwierdzony przez ETSI standard telewizji hybrydowej, łączący tradycyjną emisję sygnałów telewizyjnych z multimedialnymi treściami dostarczanymi za pomocą szerokopasmowego łącza do internetu.
  • HFC (Hybrid fibre-coaxial) termin z dziedziny telekomunikacji oznaczający hybrydową sieć wykorzystującą medium światłowodowe (fibre) i różnego rodzaju koncentryczne kable sygnałowe (coaxial cables). W zależności od umiejscowienia w strukturze sieci są to np. typy od QR860, QR625, QR540, TX15 (magistralne, najlepsze parametry techniczne) aż do RG11 i znanego każdemu białego kabla (typu RG6, gorsze parametry, łatwość stosowania) łączącego telewizor lub modem kablowy z siecią operatora.
  • HLS – HTTP Live Sgreaming
  • HMTS (Hybrid fiber-coax Monitoring) wymienia dane pomiędzy siecią HFC a LAN/WAN; współpracuje przez SNMP z Network Management System.
  • HMS (Hybrid Management Sub-layer) standaryzowany przez SCTE
  • iDTV odbiornik telewizyjny przystosowany do bezpośredniego odbioru sygnałów DVB.
  • IGMP snooping funkcja „podsłuchiwania” przez switch ruchu IGMP w celu określenia które porty mają otrzymać multicasty (streamowanie multimediow) a które nie. Stosowane w celu ograniczenia niepotrzebnego ruchu.
  • Impedancja całkowity opór, jaki obwód stawia przepływowi prądu zmiennego przy określonej częstotliwości. Jest to połączenie rezystancji (R) oraz reaktancji (X). Impedancja mierzona jest w omach.
  • Impedancja kabla koncentrycznego 75 Ohm (telewizja kablowa, DVB) i 50 Ohm (radiokomunikacja)
  • Ingres wnikanie do kabla koncentrycznego sygnałów z zewnątrz, czego efektem jest powstawanie szumu. Aby temu zapobiec stosuje się ekranowanie kabli.
  • IPTV (Internet Protocol Television) – technika umożliwiająca przesyłanie sygnału telewizyjnego w sieciach szerokopasmowych opartych na protokole IP (np. Internet lub intranet). IPTV jest to jedna forma oferowania telewizji cyfrowej, która polega na dostarczaniu wideo w sieci Internet i/lub Intranet. Jako medium transmisyjne wykorzystuje się dla niej sieci szerokopasmowe obsługujące protokół IP. Wśród tych ostatnich zdecydowanie dominują sieci bazujące na różnych odmianach techniki DSL (która jest również stosowana przez polskich operatorów telekomunikacyjnych do świadczenia w dużej skali usług szybkiego dostępu do Internetu). Każdy odbiornik STB posiada własny unikatowy adres IP, na który przesyłany jest strumień wideo z serwera. Strumień wideo najczęściej jest zakodowany w formacie MPEG-2, MPEG-4 część 2 lub innych formatach stosowanych do realizacji mediów strumieniowych w sieci Internet, takich jak WMV lub RealVideo.
    Operator telekomunikacyjny, posiadający sieć dostępową, może oferować bezpośrednio usługi IPTV lub też udostępniać własną sieć innym usługodawcom dla takiej samej oferty. Telewizja IPTV pozwala na oferowanie dodatkowych możliwości interakcji, usług na żądanie, przewodników programowych oraz programu telewizyjnego na żywo.
  • IRD zintegrowany odbiornik/dekoder (Integrated Receiver/Dekoder – IRD) to urządzenie służące do odbioru sygnału o częstotliwości radiowej i konwersji przesyłanych danych cyfrowych.
  • ISP (Internet Service Provider) to określenie firmy będącej dostawcą usługi dostępu do Internetu dla klientów końcowych (dostawcy ci często są określani jako Providerzy usług szerokopasmowych). Firmy te świadcząc usługi dostępu do Internetu, mogą być posiadaczami własnych sieci (kablowych, światłowodowych, radiowych) na bazie których dostarczają usługi lub dzierżawić odpowiednią infrastrukturę od innych firm.
  • Kabel hybrydowy zespół dwóch lub więcej typów segmentów kablowych, kabli lub kategorii umieszczonych w jednej osłonie. Osłonę może stanowić wspólny ekran.
  • Kabel koncentryczny (coaxial cable) – przewód telekomunikacyjny, wykorzystywany do transmisji sygnałów zmiennych małej mocy.
  • Kabel linkowy mocny kabel z plecionego drutu stosowany do podtrzymywania kabla w powietrznych systemach dystrybucji. Podczas instalowania, kabel jest mocowany do kabla linkowego.
  • MER współczynnik błędu modulacji MER (Modulation Error Ratio)
  • Middleware jest to rodzaj oprogramowania umożliwiający komunikację pomiędzy różnymi aplikacjami/usługami lub systemami. Architektura middleware jest wykorzystywana głównie w systemach rozproszonych przy łączeniu ze sobą różnych komponentów oprogramowania (często znajdujących się na różnych platformach) lub komunikacji z kanałami dostępu do nich.
  • MMS (Microsoft Smooth Streaming) streamowanie po HTTP, rozszerzenie IIS; “fragmented” ISO MPEG-4 file
  • Modulacja QAM (Quadrature Amplitude Modulation) kwadraturowa modulacja amplitudowo-fazowa. Stosowana m.in. w transmisjach DVB-C. Modulacja QAM jest kombinacją modulacji amplitudy i fazy. Dane formowane są w dwójki, trójki, czwórki itd., które odpowiadają zarówno amplitudzie jak i fazie. Tworzone są według diagramu konstelacji (ang. Constellation diagram). Sygnał QAM odpowiada sumie dwóch ortogonalnych przebiegów: kosinusoidalnego i sinusoidalnego (przesunięty w fazie o π/2) z modulacją amplitudy.
  • Modulator urządzenie przeznaczone dla dystrybucji poprzez instalację antenową sygnałów audio – video pochodzących z różnych źródeł (kamery, tunery satelitarne). Sygnał z modulatora może być odbierany przez każdy telewizor. Modulator występuje w wersji z wbudowanym zasilaczem i bez niego.
  • MPEG-DASH (Dynamic Adaptive Streaming over HTTP) standard strumieniowania danych wideo, zapewniający możliwie pozytywne wrażenia jakościowe (tzw. QoE – ang. Quality of Experience) oraz unifikujący różne popularne obecnie technologie, takie jak: Smooth Streaming, HTTP Dynamic Streaming oraz HTTP Live Streaming (HLS).
  • MHP (Multimedia Home Platform) standard oprogramowania pośredniczącego (API), wykorzystujący platformę programową Java, zapewniający łatwą, wzajemną współpracę urządzeń wykorzystujących różne techniki cyfrowe, takich jak np. odbiorników cyfrowej telewizji i radiofonii, cyfrowych odtwarzaczy dźwięku i obrazów, komputerów multimedialnych, skanerów itp., a także współpracę tych urządzeń z użytkownikiem.
  • Kolokacja udostępnianie fizycznej przestrzeni lub urządzeń technicznych w celu umieszczenia i podłączenia niezbędnego sprzętu operatora podłączającego swoją sieć do sieci Internet, sieci innego operatora lub korzystającego z dostępu do lokalnej pętli abonenckiej.
  • L-Band fragment widma fal elektromagnetycznych w zakresie promieniowania mikrofalowego o częstotliwościach od 1 do 2 GHz (długość fali 30–15 cm). Standard opracowany przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny ITU pasmo L dla zastosowań radiolokacyjnych mieści się w zakresie 1,215–1,400 GHz[1]. Pasmo L jest wykorzystywane w telekomunikacji satelitarnej i systemach naziemnej cyfrowej transmisji radiowej DAB.
  • Mbps megabitów na sekundę. Miara przesyłu danych równa 1.000.000 bitów na sekundę.
  • Miejsce dystrybucji jest to punkt przejściowy między strefami okablowania, np. od pierwotnego do wtórnego lub od wtórnego do trzeciorzędowego.
  • Modem urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest zamiana danych cyfrowych na analogowe sygnały elektryczne (modulacja) i na odwrót (demodulacja) tak, aby mogły być przesyłane i odbierane poprzez linię telefoniczną (a także łącze telewizji kablowej lub fale radiowe). Jest częścią DCE (Data Communications Equipment), które w całości wykonuje opisane wyżej czynności. Niezbędne do współpracy jest DTE (Data Terminal Equipment) wówczas stanowi całość łącza przesyłania danych. Dzięki modemowi można łączyć ze sobą komputery i urządzenia, które dzieli znaczna odległość.
  • MPEG-1 jest standardem kompresji dźwięku i ruchomych obrazów zaproponowanym przez MPEG. Format wideo MPEG-1 używany jest na Video CD. Jakość obrazu przy zwykłej przepustowości VCD jest gorsza od tej znanej z nowych kaset VHS dobrej jakości. MPEG-1 Audio Layer 3 jest pełną nazwą popularnego formatu kompresji dźwięku, MP3.
  • MPEG-2 standard ogólnego kodowania ruchomych obrazów i związanych z nimi informacji audio. Format ten opisuje połączenie metod stratnej kompresji wideo i stratnej kompresji danych audio, które umożliwiają przesyłanie sygnału audio-wideo w telewizji cyfrowej oraz zapis na nośnikach danych. MPEG-2 jest szeroko stosowany jako format cyfrowych sygnałów telewizyjnych, które są transmitowane przez TV satelitarną, naziemną oraz kablową.
  • MPEG-4 oznaczenie grupy standardów kodowania audio i wideo wraz z pokrewnymi technologiami, opracowanej przez grupę ISO/IEC MPEG. Wprowadzony pod koniec 1998. Główne zastosowania MPEG-4 to media strumieniowe w sieci Web, dystrybucja CD, wideokonferencje i telewizja. MPEG-4 przejął wiele elementów standardów MPEG-1, MPEG-2 i pokrewnych, dodając nowe możliwości, takie jak (rozszerzona) obsługa VRML dla renderowania 3D, zorientowane obiektowo pliki złożone (zawierające obiekty audio, wideo i VRML), obsługa technologii DRM (zdefiniowanych jako zewnętrzne standardy) i różnoraką interaktywność.
  • H.264/MPEG-4 AVC (Advanced Video Coding) standard kodowania sekwencji wizyjnych przyjęty w roku 2003 jako 10 część standardu ISO MPEG-4 oraz jako rekomendacja ITU-T H.264. Projekt x264 zajmuje się stworzeniem otwartej implementacji tego kodera. Efektywność kompresji formatu AVC dzięki wprowadzeniu nowych rozwiązań jest większa niż poprzednich standardów.
  • Modem kablowy urządzenie do komunikacji komputera użytkownika sieci ze stacją czołową telewizji kablowej, w której znajduje się kontroler modemów kablowych CMTS. Z kolei kontroler CMTS przesyła dane otrzymane z sieci kablowej do dostawcy Internetu (dostawcy usług internetowych, ISP). Modem komunikuje się z komputerem za pomocą interfejsu Ethernet lub USB. Z kontrolerem CMTS modem komunikuje się poprzez kabel współosiowy typu RG-6 zakończony złączem typu F, korzystając ze standardu DOCSIS lub EuroDOCSIS. Modem jest całkowicie kontrolowany przez kontroler CMTS.
  • Multicast to sposób dystrybucji informacji, dla którego liczba odbiorców może być dowolna. Odbiorcy są widziani dla nadawcy jako pojedynczy grupowy odbiorca (host group) dostępny pod jednym adresem dla danej grupy multikastowej.  W transmisji multicastowej po każdym łączu sieciowym dystrybuowana informacja jest przekazywana jednokrotnie, podczas gdy w unicastowej dystrybucji informacji do n odbiorców po niektórych łączach biorących udział w transmisji komunikat może być w najgorszym razie przesyłany nawet n razy.
  • Multiplekser skrócie MUX – układ kombinacyjny, najczęściej cyfrowy, służący do wyboru jednego z kilku dostępnych sygnałów wejściowych i przekazania go na wyjście.
    Nominalny współczynnik załamania    w technologii światłowodowej, nominalny współczynnik załamania odzwierciedla zmiany w szybkości rozchodzenia się sygnału w rdzeniu w odniesieniu do szybkości w próżni. Poza innymi czynnikami, współczynnik ten zależy również od długości fali światła
  • nVOD użytkownik otrzymuje uprawnienia do obejrzenia filmu dopiero po dokonaniu opłaty za pojedyncze wyświetlenie (np. sms, przelew itp.). Najczęściej ten system emisji wykorzystuje metodę polegającą na transmisji tego samego filmu o różnych porach rozpoczęcia emisji na kilku kanałach telewizyjnych, dystrybuowanych przez telewizję kablową lub satelitę. Na poszczególnych kanałach filmy rozpoczynają się o różnych godzinach emisji, a niektóre zaczynają się nawet z różnicą co 10, 15 lub 30 min na różnych kanałach. Często poszczególne widowiska emitowane są w tym systemie okazjonalnie na specjalnie przygotowanym kanale o określonej porze emisji (np. gale sportowe).
  • OMI (optical modulation index = Głębokości Modulacji Optycznej)OMI wskazuje z jaką siłą sygnał modulujący wpływa na emitowaną wiązkę, wyrażany w % (np 5%). OMI jest używany do ustawienia optymalnego punktu pracy lasera. Kluczowy parametr od którego zależy C/N
  • OTT Over-the-top dostarczanie contentu do użytkownika przez IP z pominięciem operatora.
  • Patchcord przewód o znormalizowanej długości oraz dwustronnie zakończony znormalizowanymi złączami, który służy do łączenia ze sobą poszczególnych elementów osprzętu telekomunikacyjnego.  Pętla abonencka jest to para miedzianych przewodów (dwie żyły) łączące centralę telefoniczną operatora z gniazdem telefonicznym abonenta (terminalem abonenckim).
  • Pay-per-view określenie oznaczające płatną usługę oglądania treści multimedialnych dostarczanych najczęściej za pośrednictwem cyfrowej telewizji. W przeciwieństwie do najbardziej popularnych metod płatności w formie abonamentu miesięcznego lub rocznego w usłudze pay-per-view płaci się za obejrzenie konkretnej treści.
  • Pause Live TV funkcja wstrzymywania programu nadawanego na żywo oraz wznawiania go – od miejsca, w którym został wstrzymany.
  • PID (Packet Identifier) 13bitowa liczba identyfikująca strumień elementarny
  • PON (Passive Optical Network) sieć optyczna należąca do grupy sieci FTTx (Fiber To the x). Jest to sieć, w której, jako medium przekazywania danych, wykorzystuje się światłowód jednomodowy. Prędkość transmisji jest dzielona w zależności od standardu, zazwyczaj jest to podział 1:32 ale standardy akceptują podział z zakresu 1:16 do 1:128. Sygnał jest rozdzielany przez tzw. pasywne (nie wymagające zasilania) splitery optyczne, czyli pasywne urządzenia rozdzielające, które rozmieszczone są w różnych miejscach sieci PON. Sieć ta może najczęściej przyjmować postać drzewa lub magistrali. Zastosowanie urządzeń aktywnych (czyli wymagających jakiegoś rodzaju zasilania) jest przewidziane tylko w końcowych i początkowych węzłach sieci.
  • Przepustowość inaczej pojemność kanału, w telekomunikacji i informatyce – maksymalna ilość informacji (mierzonej w bitach), jaka może być przesyłana przez dany kanał telekomunikacyjny lub łącze w jednostce czasu (mierzonej w sekundach). Czasem potocznie nazywana jest błędnie szybkością (np. sieci komputerowej), ale ponieważ mówi o maksymalnej liczbie bitów w jednostce czasu, a nie zmianie fizycznego położenia w czasie, należy rozróżniać te pojęcia.
  • Przepustowość mierzy się w bitach na sekundę (b/s – ang. bits per second) lub bajtach na sekundę (B/s, 8 b/s = 1 B/s) i ich krotnościach: kb/s, Mb/s, Gb/s, kB/s, MB/s itd. W praktyce spotykane są zarówno prefiksy dziesiętne (k = 1000, M = 1 000 000), jak i binarne (k = 1024, M = 1 048 576). Ze względu na tę samą jednostkę, przepustowość jest potocznie mylnie utożsamiana z przepływnością. Przepływność jest miarą natężenia strumienia informacji (danych), podczas gdy przepustowość jest cechą toru lub kanału telekomunikacyjnego.
  • PSI/SI tablica zawierająca informacje o pakiecie programów nadawanych do abonenta
  • PVR (personal video recorder) to elektroniczne urządzenie powszechnego użytku służące do nagrywania programów telewizyjnych na dysk twardy w formacie cyfrowym.
  • QPSK (Quadrature Phase Shift Keying) modulacja polega na kodowaniu dwubitowym na 4 ortogonalnych przesunięciach fazy
  • Rateshaping Proces redukcji bitrate’u streamu video MPEG-2 w efektywny sposób
  • Redundancja inaczej nadmiarowość. W celu zmniejszenia prawdopodobieństwa załamania pracy systemu stosuje się zdublowanie krytycznych elementów systemu.
  • Rezystancja izolacji miara zdolności materiału izolacyjnego do stawiania oporu przepływowi prądu; zwykle mierzona w omometrach
  • Router urządzenie sieciowe pracujące w trzeciej warstwie modelu OSI. Służy do łączenia różnych sieci komputerowych (czyli o różnych klasach, maskach), pełni rolę węzła komunikacyjnego.
  • Satelita telekomunikacyjny satelita sztuczny umożliwiający teletransmisję sygnałów radiowych i telewizyjnych między naziemnymi stacjami
  • SBS (Stimulated Brillouin Scattering) wymuszone rozpraszanie Brillouina. Jest to nieliniowy efekt pojawiający się we włóknie światłowodowym po przekroczeniu poziomu mocy progowej. Manifestuje się gwałtownie zwiększonym poziomem strat, a tracona moc optyczna, zamiast dotrzeć do odbiornika, jest odbita wstecznie (rozproszona) w kierunku nadajnika. Tak więc w reżimie występowania SBS, zwiększanie poziomu mocy wejściowej nie zwiększa mocy dostarczonej do odbiornika, co więcej, pogarsza jakość transmisji, gdyż moc rozproszona w wyniku SBS może zostać powtórnie rozproszona wstecznie (np. w wyniku rozpraszania Rayleigha) lub odbita w wyniku występowania odbić Fresnela i dotrze do odbiornika jako szum. Próg wzbudzenia SBS zależy od spektralnej gęstości mocy, tak więc nadajnik o szerszym spektrum będzie bardziej odporny na SBS niż laser o wąskiej linii. Z tego powodu powszechnie w laserach stosuje się tzw. dithering, czyli poszerzanie linii lasera. W transmisji CATV, gdzie z reguły przy używaniu wzmacniaczy optycznych stosowane są bardzo wysokie moce per kanał optyczny, SBS może stanowić bardzo poważny problem przy uzyskaniu wymaganej jakości sygnału, zwłaszcza jeśli stosowane są nadajniki CATV 1550 nm o niskim progu SBS w połączeniu ze wzmacniaczami optycznymi wysokiej mocy.
  • Scrambling Common Scrambling Algorithm (w skrócie CSA) jest algorytmem używanym w telewizji cyfrowej DVB do szyfrowania przekazu wideo.Następcą jest CSA3, używający szyfrowania 128-bit AES i XRC.
  • Segmentacja sieci optycznej polega na dzieleniu dotychczas obsługiwanej grupy abonenckiej na mniejsze podgrupy. Można ją realizować na dwa sposoby: poprzez dokładanie węzła do szafki telekomunikacyjnej i podział wcześniejszej grupy na dwie mniejsze lub – w przypadku braku miejsca w szafce – poprzez użycie węzłów segmentowalnych, gdzie możliwe jest fizyczne dołożenie odbiornika i/lub nadajnika. Obydwie metody sprowadzają się do konieczności podpięcia nowego włókna światłowodu do nadajnika/odbiornika lub do zwielokrotnienia falowego w ramach jednego włókna.
  • SFP (Small Form Factor Pluggable) to moduły, które konwertują sygnał elektryczny na dowolny sygnał światłowodowy. W zależności od wersji dostępne są wejścia na światłowodzie wielo i jednomodowym ze złączem LC. Dzięki temu w jednym switchu, wyposażonym w gniazda mini-GBIC, możliwe jest zastosowanie do 4 różnych portów światłowodowych kompatybilnych z siecią ethernet 10/100/1000Mbps. W sytuacji, gdy dochodzi do zmiany konfiguracji sieci, moduły SFP mogą być tu dowolnie zastępowalne bez konieczności wymiany całych urządzeń lub stosowania dodatkowych media-konwerterów.
  • Simulcast równoległe nadawanie programów w systemie analogowym i cyfrowym.
  • Skrętka wieloprzewodowy kabel, w którym elementy kablowe są połączone w pary, skręcone i zamknięte w jednej izolacji
  • SNMP protokół do monitorowania (np. za pomocą MRTG) i zarządzania urządzeniami sieciowymi
  • Spanning Tree (Spanning-Tree Protocol) umożliwia konfigurację switch’ów i bridge’ów w sposób zapobiegający powstawaniu pętli. Działa w 2 warstwie OSI.
  • Splitter urządzenie bierne, które rozdziela moc sygnału optycznego światłowodowego niesionego po jednym włóknie wejściowym na dwa włókna wyjściowe lub więcej. Optyczna moc wejściowa zwykle dzielona jest równomiernie między dwoma włóknami wyjściowymi. Splittery używa się także, do łączenia sygnału optycznego. Zastosowanie tych podzespołów jest powszechne min.w sieciach telekomunikacyjnych, laboratoriach pomiarowych, sieciach telewizji kablowej CATV
  • Start-over cofniecie się do początku już trwającego programu; inteligentny (powiązany z EPG) TimeShift/nPVR
  • Statmux multiplekser łączący streamy o zmiennym bitrate
  • Sygnał analogowy sygnał, który reprezentuje informacje w postaci stale zmieniającej się i bezpośrednio mierzalnej wartości fizycznej takiej jak napięcie. Częstotliwość oraz amplituda sygnałów analogowych o kształcie fali, jak np. sygnałów przekazywanych kanałem telefonicznym, zmienia się proporcjonalnie do sygnału akustycznego lub innych sygnałów wywołujących je.
  • Sygnał cyfrowy sygnał który przedstawia informacje w postaci serii ustalonych, zakodowanych, trójkątnych impulsów zwykle składających się z dwóch możliwych poziomów napięcia. Każdy poziom wskazuje jedną z dwóch możliwych wartości stanu logicznego, takiego jak włączony i wyłączony, otwarty lub zamknięty, prawdziwy lub fałszywy
  • Szybkość transmisji danych miara szybkości transmisji danych wyrażona w bitach/sek
  • Światłowód przezroczyste włókno (szklane lub wykonane z tworzyw sztucznych), w którym odbywa się propagacja światła. Kable światłowodowe przyłącza się bezpośrednio do karty sieciowej (jeśli posiada ona stosowne złącza) lub używając konwertera nośników. Z jednej strony konwertera podłącza się kabel światłowodowy a z drugiej np. skrętkę, łącząc w ten sposób obie technologie sieciowe
  • Światłowód jednomodowy przewód światłowodowy o profilu określonym współczynnikiem krokowym i bardzo małej średnicy rdzenia (5 ľm lub 10 ľm). Światło przechodzi przez światłowód w postaci modu, który jest quasi-równoległy do optycznej osi światłowodu. W światłowodach jednomodowych praktycznie nie występują różnice w czasie przejścia. Ponadto, charakteryzują się one najniższą tłumiennością odbicia wśród wszystkich przewodów światłowodowych. Taka charakterystyka pozwala pokryć odległość do 50 km bez wzmacniania
  • Technologia światłowodowa technologia polegająca na przenoszeniu światła lub obrazów przez włókna szklane lub plastikowe. W niespójnej technologii światłowodowej możliwe jest przesyłanie światła, ale nie obrazu; spójna technologia światłowodowa umożliwia zarówno przesyłanie światła jak i obrazu i w zasadzie powinna funkcjonować pod nazwą ‚uporządkowanej technologii światłowodowej’, ponieważ wszystkie włókna są tej samej długości i charakteryzują się stałym rozkładem w przestrzeni
  • Time-Shift funkcja pauzowania i cofania audycji telewizyjnych podczas ich nadawania. Dostępna jest m.in w dekoderach platform cyfrowych oraz w stacjonarnych nagrywarkach DVD z twardym dyskiem.
  • Transponder XPDR, XPNDR lub TPDR jest bezprzewodowym urządzeniem komunikacyjnym, które automatycznie odbiera, moduluje, wzmacnia i odpowiada na sygnał przychodzący w czasie rzeczywistym. Termin pochodzi z połączenia słów (transmitter i responder). Transpondery można podzielić na dwie główne kategorie różniące się sposobem zasilania: aktywne i pasywne
  • Transrating proces redukcji bitrate’u streamu video MPEG-2 w efektywny sposób
  • UDP protokół bezpołączeniowy; warstwa 4, datagramy; nie zapewnia mechanizmu potwierdzania dostarczenia
  • UTP (unshielded twisted pair) nieekranowana skrętka – nośnik kablowy z jedną lub większą ilością par skręcanych, miedzianych, izolowanych przewodów umieszczonych we wspólnej osłonie
  • VOD (Video On Demand) wideo na żądanie – usługa zezwalająca na oglądanie nadawanego materiału filmowego lub słuchanie nadawanego nagrania dźwiękowego w wybranym przez kogoś czasie, późniejszym niż czas emisji. Nadawana (także „”na żywo””) audycja może być dzięki temu przesunięta w odbiorze dla pojedynczego widza i słuchacza.
  • VoIP (Voice over IP) jest to telefonia wykorzystująca technologie umożliwiające kodowanie mowy (dźwięku) i przesyłanie go za pośrednictwem sieci z komutacją pakietów (np. Internet) do innego użytkownika tej sieci lub też do użytkownika tradycyjnej telefonii (analogowej lub ISDN)
  • VPN (Virtual Private Network) jest to wirtualna sieć prywatna tworzona przez firmy i instytucje na bazie sieci publicznych takich jak Internet, poprzez kreowanie ścieżek dostępowych pomiędzy urządzeniami końcowymi w których dane mogą być kompresowane i szyfrowane.
    Umożliwia dostęp do usług internetowych i głosowych. Stanowi wydzieloną część działającą w ramach sieci publicznej (zasobów operatora, sieci Internet). Odbiorcą usług VPN są firmy posiadające od kilku do kilkuset oddziałów, zarówno w kraju, jak i poza granicami danego kraju – we wszystkich kluczowych sektorach gospodarki. Z usługi VPN powszechnie korzystają firmy posiadające scentralizowane systemy informatyczne, w których wymiana danych pomiędzy jednostkami zdalnymi a centralą musi być realizowana w sposób ciągły. VPN tworzy korporacyjną sieć służącą do wymiany danych pomiędzy oddziałami Klienta. Umożliwia zdalny dostęp do: baz danych, systemów i aplikacji wykorzystywanych w firmie, Internetu, Intranetu i Extranetu. Dodatkowo zapewnia realizację usług głosowych.
  • WAN (World Area Network) jest to sieć transmisji danych o globalnym zasięgu, np. Internet. Sieci takie oferują bardzo zróżnicowane przepływności i interfejsy
  • WDM (Wavelength Division Multiplexing) technika zwielokrotnienia w dziedzinie długości fali, wykorzystywana w transmisji światłowodowej. WDM jest ogólnym określeniem każdego rodzaju zwielokrotnienia falowego, w praktyce funkcjonuje jako synonim WWDM.
  • WLAN (Wireless LAN) jest to lokalna sieć transmisji danych realizowana drogą radiową z wykorzystaniem pasma 2,4 GHz lub 5 GHz. Sieci te są projektowane zgodnie ze standardem IEEE 802.11
  • Włókna wielomodowe włókna światłowodowe o dużym rdzeniu (25 do 300 m), które dopuszczają rozchodzenie się nieosiowych promieni lub modów przez rdzeń. 62,5 m jest standardowym rdzeniem powszechnie stosowanym w prywatnych systemach dystrybucji
  • Wi-fi określenie zestawu standardów stworzonych do budowy bezprzewodowych sieci komputerowych. Szczególnym zastosowaniem Wi-Fi jest budowanie sieci lokalnych (LAN) opartych na komunikacji radiowej czyli WLAN. Zasięg od kilku metrów do kilku kilometrów i przepustowości sięgającej 300 Mb/s, transmisja na dwóch kanałach jednocześnie. Sieć Wi-Fi działa w darmowym paśmie częstotliwości od 2400 do 2485 MHz (2,4 GHz) lub 4915 do 5825 MHz (5 GHz). Wi-Fi jest obecnie wykorzystywane do budowania rozległych sieci internetowych (WAN). Dostawcy usług internetowych (ang. ISP, Internet Service Provider) umożliwiają użytkownikom wyposażonym w przenośne urządzenia zgodne z Wi-Fi na bezprzewodowy dostęp do sieci
  • Wzmacniacz EDFA wzmacniacz wykonany z kilkumetrowego odcinka światłowodu domieszkowanego erbem. Światłowód połączony jest z pompą optyczną. Światło lasera i sygnał wejściowy doprowadzany jest do światłowodu za pomocą sprzęgacza WDM. Podczas pracy wzmacniacza pompa laserowa wzbudza jony erbu, poprzez które oddają energię wzmacniając sygnał optyczny przechodzący przez włókno. Sygnał wzmacniany jest na skutek zjawiska wymuszonej emisji (inwersji obsadzeń uzyskanych w wyniku pompowania optycznego).
  • Złącze SMA SubMiniature version, złącze współosiowe stosowane do łączenia urządzeń wykorzystujących kable koncentryczne i przesyłających sygnały wysokiej częstotliwości (do 18 GHz)
  • Zakres częstotliwości 5-862MHz 5-65; kanał zwrotny DOCSIS87,5 – 108,0; UKF; fale ultrakrótkie (FM, DAB+)110 – 174; S01 -S08; dolne pasmo specjalne AKA pasmo kablowe I AKA midband174 – 230; K06 -K12; zakres III AKA VHF230 – 302; S09 – S17; górne pasmo specjalne AKA pasmo kablowe II AKA superband302 – 470; S18 -S38; rozszerzone pasmo specjalne AKA pasmo kablowe II AKA hyperband470 – 606; K21 – K37; zakres IV AKA UHF606 – 862; K38 – K69; zakres V AKA UHF
  • PAT (Program Associacion Table)
  • PMT (Preogram Map Table)
  • CAT (Conditional Access Table)
  • NIT (Network Information Table)
  • SDT (Service Description Table)
  • TSDT (Transport Stream Description Table)
  • EIT (Event Information Table)
  • BAT (Bouquet Association Table)
  • TDT (Time and Date Table)
  • TOT (Time Offset Table)
  • PCR (Program Clock Reference)
  • Upstream dane od użytkownika końcowego
  • Downstream dane do użytkownika końcowego
  • US/DS przepustowośćUS – upstream; DS – downstreamDOCSIS 1.x: 9/50Mb/sDOCSIS 2.0: 27/50Mb/sDOCSIS 3.0: n*27/m*50Mb/s (m i n ilość kanałów) np:4×4 = m4 n4 = 108/200Mb/s8x4 = m8 n4 = 108/400Mb/sDOCSIS 3.1 do 1/10 Gbit/s
  • DAH Teleste to urządzenie wykorzystujące technologię Data over Coax, która zakłada wykorzystanie kabla koncentrycznego do przesyłu danych na etapie ostatniej mili
  • DOCSIS 3.1 opublikowany w październiku 2013, przewiduje obsługę przepływności co najmniej 10 Gb/s w stronę abonenta oraz 1 Gb/s od abonenta przy użyciu 4096-QAM. Nowa specyfikacja nie stosuje kanałów o szerokości 6 MHz oraz 8 MHz, ale mniejsze (20 kHz lub 50 kHz) subnośnie OFDM, te zaś mogą być połączone w blok o szerokości nawet ok. 200 MHz.
  • AGC = ARW (Automatic Gain Control, AGC) automatyczna regulacja wzmocnienia: funkcja kontrolująca wzmocnienie sygnału wizyjnego. Automatyczna regulacja wzmocnienia, ARW to układ samoczynnie regulujący współczynnik wzmocnienia napięciowego wzmacniacza, stosowany w odbiornikach radiowych i telewizyjnych w celu utrzymywania stałego poziomu natężenia dźwięku, niezależnie od zmian poziomu sygnału odbieranego.
  • Remote PHY (Distributed PHY) obejmuje grupę produktów stworzonych w celu przesunięcia punktu, w którym sygnały cyfrowe przekształcane są na sygnał RF i przeniesienia go za stacji czołowej do węzła światłowodowego. Celem jest zwiększenie przepustowości sieci HFC poprzez wyeliminowanie czynników związanych z przesyłaniem sygnałów zmodulowanych amplitudowo na duże odległości (AM), a tym samym umożliwienie zastosowania modulacji wyższego rzędu lub rozszerzenie stosowanego zakresu częstotliwości. Remote PHY umożliwia operatorom wykorzystanie dowolnej długości fal dla dowolnej odległości. Dodatkową zaletą Remote PHY są oszczędności energii oraz miejsca np. można przewidzieć, że realizacja struktury opierającej się o Nod’y QAM może zmniejszyć zużycie energii nawet do 70% a także zwiększyć przestrzeń w szafie do 90%.
  • DAB (Digital Audio Broadcasting) system cyfrowej radiofonii naziemnej; zapewnia niezakłócony odbiór i jakość dźwięku dorównującą systemom CD lub DAT; umożliwia również przesyłanie tekstu, grafiki i krótkich sekwencji wideo (wyświetlanych na ekranie odbiornika). Jest standardem (ETSI ETS 300 401) cyfrowej sieci radiowej, mającej zastąpić tradycyjną modulację FM/AM i gwarantującej jakość dźwięku płyt CD. Do transmisji wykorzystywane są kanały o szerokości 1,5MHz. Każdy kanał oprócz strumienia audio przenosi również dane – mogą to być np. teksty nadawanych piosenek, ale możliwe jest też zrealizowanie w ten sposób dostępu do Internetu (dane są multipleksowane, mogą więc pochodzić z różnych źródeł). Pierwsza norma DAB opublikowana została w 1993 roku.
  • DAB-T (Digital Audio Broadcasting-Terrestrial) standard DAB przeznaczony do rozprowadzania lub rozpowszechniania programów radiofonicznych drogą radiodyfuzji naziemnej.
  • DMB (Digital Media Broadcasting) jest to standard umożliwiający przesyłanie przekazów cyfrowych przekazów audio-video, czyli też i telewizyjnych przeznaczony dla cyfrowej telewizji mobilne i radia cyfrowego.
  • DRM (Digital Radio Mondiale) system transmisji cyfrowej przeznaczony do zastosowania w istniejących pasmach radiofonicznych poniżej 30 MHz ( fale długie, średnie i krótkie). Podstawowa szerokość pasma sygnału wynosi 9 kHz lub 10 kHz.
  • DTT (Digital Terrestrial Television) naziemna telewizja cyfrowa

Porównanie technologii pod względem przydatności do transmisji wideo.

Podczas gdy zarówno ATM, jak i IP są w stanie przesyłać dane wideo, staje się niezmiernie istotnym przeanalizowanie, która technologia jest najodpowiedniejsza i najbardziej opłacalna w zależności od typu transferowanych danych wideo. Niniejsze opracowanie prezentuje wszystkie najważniejsze plusy i minusy obydwu technologii w odniesieniu do transmisji obrazu wideo w czasie rzeczywistym. W dalszej części tego dokumentu zawarta jest odpowiedź na następujące pytanie: w jakich aplikacjach stosowanie ATM i IP ma największy sens pod względem QoS (poziomu jakości usług), dostępnych technologii oraz kosztów rozwiązania? Na zakończenie zaprezentowane są prognozy dotyczące rozwoju technologii transmisji wysokiej jakości danych wideo czasu rzeczywistego poprzez IP/ATM. Dużo obecnie słyszy się o wykorzystywaniu IP do transferu strumieni MPEG-2 audio i wideo oraz czy ATM jest lepszym wyborem od IP do takich zastosowań. To opracowanie wyjaśnia zagadnienia niezbędne do uzyskania odpowiedzi na powyższe pytanie.

Podstawowe plusy i minusy ATM i IP w odniesieniu do ich możliwości transmitowania danych wideo

Przed porównaniem ATM i IP oraz wskazaniem plusów i minusów poszczególnych technologii w przesyłaniu cyfrowych obrazów wideo koniecznym jest przeanalizowanie podstaw poszczególnych protokołów, związanych z interesującym nas zastosowaniem (pomoże to nam zrozumieć, dlaczego dana technologia ma określoną charakterystykę), jak również zagadnień związanych z QoS w odniesieniu do takich usług jak broadcastowa transmisja cyfrowego wideo.

Podstawy ATM

ATM pojawiło się na scenie protokołów komunikacyjnych we wczesnych latach 80., przeżywając szczyt rozwoju oraz działań standaryzacyjnych w połowie lat 90. ATM jest obecnie powszechnie wykorzystywanym protokołem do transmisji cyfrowej TV. Podstawową zaletą ATM jest naturalne przystosowanie – przy takich założeniach protokół ten był projektowany – do transportu usług o różnych poziomach wymagań QoS poprzez tę samą infrastrukturę sieciową. Zazwyczaj usługi wideo, danych i głosowe mają bardzo odmienne wymogi co do funkcjonowania sieci pod względem QoS. Transfer danych takich jak poczta e-mail, surfowanie po Internecie czy przesyłanie plików jest wrażliwy na straty pakietów oraz błędy transmisji, podczas gdy opóźnienia i jitter są w tym przypadku stosunkowo mało istotne. Odmienną sytuację mamy w przypadku usług głosowych i wideo, które wrażliwe są na opóźnienia i jitter, natomiast straty i błędy w transmisji mają tu ograniczone znaczenie. Historycznie te trzy główne typy usług wykorzystywały oddzielne infrastruktury sieciowe przystosowane do spełniania wymogów przesyłanych przez nie danych. ATM został zaprojektowany w celu umożliwienia transportu powyższych usług w jednej sieci. Dodatkowo w związku z zagadnieniem QoS ATM został wyposażony w mechanizm elastycznego przydzielania pasma, umożliwiający zagwarantowanie dla danej usługi dokładnie takiej przepustowości, jaka jest dla niej przewidziana zgodnie ze zdefiniowanym profilem ruchu. Jednakże z powodu wykorzystywanej w ATM multipleksacji statystycznej może dojść do wystąpienia sytuacji, w których sieć będzie przez pewien okres czasu przeciążona. Fakt ten wraz z innymi czynnikami może doprowadzić do powstania nieprawidłowości w transmisji komórek ATM. Zdefiniowano pięć podstawowych zakłóceń transmisji komórek ATM:

  • zmienność opóźnienia komórek;
  • straty komórek;
  • błędy komórek;
  • błędy sekwencji komórek;
  • opóźnienia komórek.

Zakłócenia te pojawiają się głównie w wskutek nierównomiernego zapełniania/przepełniania buforów w przełącznikach ATM (powodując opóźnienia, jitter i straty komórek), długości linii transmisyjnych (powodując opóźnienia), szumów występujących w kanałach (błędy komórek). Zaburzenia te są w stanie wpłynąć na jakość świadczonych usług (wideo).

W jaki sposób QoS jest implementowane w sieciach ATM?

Bez wątpienia jedną z głównych zalet ATM jest zdolność do zapewnienia QoS. Warstwa ATM sama w sobie nie posiada zaimplementowanych mechanizmów do realizacji Qos. W jaki więc sposób jest to osiągane w sieciach ATM? Niektóre z istotniejszych metod to:

Funkcjonalność AAL (ATM Adaptation Layer)

Do transmisji sygnałów MPEG-2 w sieciach ATM wykorzystywane są dwie warstwy AAL – AAL-1 i AAL-5. AAL-1 została zaprojektowana w celu emulacji pseudosynchronicznych połączeń realizowanych w z natury asynchronicznych sieciach ATM. Podejście takie miało na celu wsparcie istniejących usług działających w sieciach PDH, oferujących gwarantowane (stałe) pasmo ze stałymi opóźnieniami. Mechanizmy synchronizacji koderów z dekoderami sygnału MPEG-2 zostały zaprojektowane w oparciu o założenie istnienia stałych wartości opóźnień występujących w sieci, w związku z tym zagwarantowanie takich warunków jest niezbędnym warunkiem do realizacji transmisji danych MPEG-2. AAL-1 ma możliwość transmisji znaczników czasowych, w celu zapewnienia w sieci stałej prędkości bitowej, poprzez mechanizm zwany SRTS (Synchronous Residual Time Stamp). Do transmisji danych MPEG-2 zazwyczaj wykorzystywana jest metoda zwana ACR (Adaptive Clock Recovery), bazująca na mechanizmie buforowania odbieranych danych, umożliwiającym, po pewnym czasie integracji, ustalenie stałej prędkości bitowej na wyjściu odbiornika przy nieznacznych zmianach prędkości docierających do odbiornika danych. W celu zmniejszenia bitowej stopy błędów/strat komórek zaimplementowano mechanizm Reed-Salomon umożliwiający korekcję 2 bajtów ze 128 lub 4 straconych komórek ATM na 128. Niniejszym strumień transportowy MPEG-2 został zabezpieczony zarówno przed jitter jak i stratą/błędem komórek ATM. AAL-5 (pierwotnie zaprojektowana z myślą o aplikacjach transportujących dane, np. łączenie sieci LAN) nie oferuję żadnych mechanizmów zabezpieczających przed opóźnieniami czy błędami, z tego też powodu wykorzystywanie go do aplikacji typu real-time-video jest bardzo sporadyczne.

Connection Admission Control i Traffic Contracts

Przed włączeniem do sieci ATM użytkownika koniecznym jest sprecyzowanie parametrów połączenia, jak również zaakceptowanie ich przez sieć. W praktyce urządzenie po stronie użytkownika/klienta (którym w przypadku cyfrowego wideo jest zazwyczaj adapter ATM z interfejsem ASI), chcącego skorzystać z sieci ATM (rozpatrywany jest tu przypadek SVC), generuje „wiadomość startową” z wyszczególnionymi „elementami informacyjnymi”, określającymi ilość żądanego pasma, profil ruchu, parametry QoS itp. Po wysłaniu wiadomości startowej elementy sieciowe oszacowują czy zawarte w niej zasoby są aktualnie dostępne. Jeśli żądania mogą zostać spełnione na całej długości toru transmisyjnego, bez wpływu na pracę korzystających już z sieci użytkowników, połączenie zostanie przyznane oraz na czas jego trwania zostanie rozpisany „kontrakt ruchu” pomiędzy użytkownikiem a siecią ATM.
Jeśli dostępna ilość zasobów jest niewystarczająca, próba połączenia się użytkownika z siecią zostanie odrzucona. Abonent w takiej sytuacji ma możliwość ponownej próby połączenia z siecią z obniżonym poziomem żądanych zasobów, lub zaprzestać prób łączenia na pewien okres czasu. Przy takim podejściu sieć ATM może zabezpieczać wykorzystujących ją użytkowników przed zmianą (pogorszeniem) parametrów przyznanych im połączeń, podczas gdy nowi użytkownicy będą dołączani do sieci. W przypadku PVC (stałych połączeń wirtualnych) zasada postępowania jest identyczna z tą różnicą, że czynności te dokonywane są ręcznie (przez administratora).

Traffic Shaping i Policing

Możemy wyróżnić kilka rodzajów ruchu w sieciach ATM, włączając w to CBR, VBR, ABR (Available Bit Rate) czy UBR (Unspecified Bit Rate). Ze względu na naturę statystycznego multipleksowania i faktu, iż wielu operatorów świadomie przeciąża swoje sieci, mogą pojawić się sytuacje, w których przychodzący do portu przełącznika ATM ruch o stałej w czasie prędkości może przekroczyć możliwości tego portu. W takiej sytuacji system buforów będzie się starał rozłożyć w czasie napływający, nadmiarowy ruch. W sytuacjach gdy jeden lub więcej użytkowników generuje większą ilość danych od wartości określonej w przyznanych im kontraktom, switch ATM może odrzucić (skasować) lub oznaczyć (ustawiając pole CLP w nagłówku ATM) komórki przekraczające dozwolone ilości, czyniąc je tym samym ruchem o najniższym priorytecie.

Podstawy IP

Początki protokołu IP datowane są na środek lat 60. Początkowo został on zaprojektowany z myślą o transmisji takich danych jak: poczta email, FTP, Telnet itp. Z powodu iż IP stał się dominującym protokołem komunikacyjnym na świecie, efekt „ekonomii skali” w znaczący sposób obniżył koszt sprzętu IP, czyniąc go niezwykle atrakcyjnym w porównaniu ze sprzętem opartym na pozostałych protokołach. Jednym z najbardziej zajmujących projektantów tematem jest niezwykle popularna usługa transmisji skompresowanych strumieni wideo MPEG-2 poprzez sieci IP.

Istota multimedialnego IP

Głównym wyzwaniem projektantów protokołów sieciowych jest stworzenie narzędzi i mechanizmów do transportu multimedialnych usług czasu rzeczywistego poprzez sieci, które od samego początku były projektowane z myślą o transmisji jedynie danych nieczułych na opóźnienia czasowe. Najważniejsze protokoły związane z transportem multimedialnych danych (głos czy wideo) poprzez sieci IP w skrócie opisano poniżej.

IP:

IP jest zasadniczo protokołem routingu. Poprzez analizę poszczególnych części adresu IP podejmowane są decyzje doboru trasy pakietów. Istnieją różne wersje protokołu IP; najpopularniejszą, obecnie wykorzystywaną jest wersja czwarta, pomimo, iż wersja szósta (obsługująca znacznie szerszą przestrzeń adresową) została zdefiniowana parę lat temu.

TCP:

Podczas, gdy IP nie gwarantuje transferu danych, TCP jest konieczne do kontroli nad tym, aby wszystkie części (np. pliku) zostały bezproblemowo przetransportowane poprzez sieć. Jeśli jakieś części strumienia danych zostaną uszkodzone, stracone lub dotrą w niewłaściwej kolejności, TCP zapewni retransmisję/zmianę kolejności niewłaściwych części pliku.

UDP:

Został stworzony do usług, w których retransmisja informacji nie ma sensu, zazwyczaj ze względu na fakt, iż transmitowany strumień danych jest strumieniem czasu rzeczywistego. UDP nie posiada funkcjonalności umożliwiających retransmisję czy zmianę kolejności przesyłanych danych.

RTP:

Jest wykorzystywany do enkapsulacji usług czasu rzeczywistego, dodając opcję radzenia sobie ze złą kolejnością pakietów (numer sekwencyjny), jak również pole na znacznik czasowy, wykorzystywane do transmisji informacji synchronizacyjnych.

RTCP:

Poprzez RTCP wydajność sieci (w znaczeniu opóźnień itp.) może być raportowana wstecznie do strony żądającej danej usługi, w celu umożliwienia nadajnikowi lub innej części sieci zmodyfikowania jego parametrów/priorytetów.

NTP:

Pozwala wszystkim urządzeniom w sieci na utrzymywanie tego samego zegara i pozwala na uzyskanie synchronizacji w ciągu około 1 msec poprzez rozgłaszanie informacji taktujących na podstawowych zasadach.

RSVP:

Sieci przesyłające dane są zazwyczaj typu bezpołączeniowego. Jednakże poprzez zastosowanie RSVP sieć IP przyjmuje bardziej połączeniowo zorientowany charakter. RSVP jest metodą na zarezerwowanie zasobów sieciowych. RCVP ustala „ścieżkę”, upewniając się, że wszystkie routery biorące udział w transmisji danych danego połączenia mają zarezerwowane dla niego zasoby.

IGMP:

Pozwala klientom na dołączanie się do sesji transmisji multicast i uzyskanie jej kopii danych od transmitującego je routera.

Niższe warstwy (warstwa fizyczna i sieciowa) w tym kontekście nie zostały zdefiniowane, mogą jednak bazować na protokole Ethernet, MPLS czy nawet ATM. Istotnym jest, iż są zdolne do zarządzania pasmem/zasobami sieciowymi wystarczająco dobrze aby zapewnić potrzebny poziom QoS lub posiadają wystarczającą ilość pasma umożliwiającego uniknięcie zatorów, omijając w ten sposób potrzebę kontroli QoS.

DVB IPI

DVB pracuje obecnie na infrastrukturze DVB IP (DVB IPI). Ta specyfikacja pokrywa dystrybucję usług DVB poprzez sieci IP w bardzo szerokim zakresie. Aspekt transportowy tej specyfikacji organizowany jest poprzez wykorzystanie wyżej wymienionych protokołów, a przede wszystkim poprzez mapowanie strumieni MPEG-2 na RTP, które transportowane są wtedy za pomocą UDP/IP. Ten format bazuje na dokumencie RFC 2250, opisującym algorytm pakietyzacji MPEG-1 i 2 poprzez IP, bazującym na RTP.

Dalsze cechy DVB IPI:

  • możliwość przenoszenia 1-7 TSP na każdy pakiet IP;
  • możliwość dołączania mechanizmu FEC wykorzystywanego w sieciach DVB – RS (204,188) w połączeniu z mechanizmem interleaving;
  • pole znacznika czasowego w nagłówku RTP, bazujące na wartości PRC z MPEG-2 z rozdzielczością 90KHz;
  • strumienie muszą bazować na PAT i PMT – inne tabele są opcjonalne; SI ma być dostarczane poprzez oddzielne strumienie IP, np. w formacie XML;
  • przewidywane jest, iż RTCP może być okresowo dołączane w celu poinformowania strony nadającej np. o opóźnieniach czy jitter w sieci;
  • orzewidywane jest, iż RSVP może być wykorzystywane do kontroli dostępu użytkowników, IGMP do do operacji na strumieniach multicast w połączeniu z formatem DVB IPI. Dodatkowo, możliwe jest wykorzystanie mechanizmu DiffServ do definiowania priorytetów na poziomie warstwy IP.

ATM i IP – plusy i minusy

ATM posiada zaimplementowany bardzo zaawansowany mechanizm QoS i z założenia jest w stanie wspierać wiele typów usług w jednej sieci. Ceną zarządzalności, elastyczności i QoS jest oczywiście zwiększona złożoność i opóźnienia sieci. Mimo iż ATM jest szeroko stosowany na całym świecie, nigdy nie udało się mu zbliżyć do ilości sprzętu bazującego na protokole IP. W związku z tym ceny tego rozwiązania pozostają wyższe od odpowiadających mu projektów IP. IP jest prostym i niedrogim rozwiązaniem nie wnoszącym dużych opóźnień – tak długo, jak wykorzystywaną usługą jest transport danych, a ilość pasma jest wystarczająca. Gdy tylko pojawia się konieczność zapewnienia określonego poziomu QoS dla usług czasu rzeczywistego, sytuacja może zacząć się zmieniać, gdyż dołączane są wymagania protokołów RSVP, DiffServ, MPLS i innych technologii wymaganych do realizacji QoS. Dodanie tych usług w naturalny sposób zwiększa skomplikowanie i koszt rozwiązania.
W przeciwieństwie do ATM IP ciągle nie jest tak szeroko stosowany do transportu cyfrowego obrazu wideo czasu rzeczywistego w formacie MPEG-2, w związku z tym poziom doświadczeń w tym zakresie jest w pewien sposób ograniczony. Niemniej jednak wiele testów i badań jest obecnie przeprowadzanych w celu zdobycia praktycznych doświadczeń w tym temacie.

Gdzie obecnie stosowanie ATM ma sens, a gdzie IP?

Należy rozważyć możliwości QoS, dostępność sprzętu, dojrzałość, koszt poszczególnych elementów aplikacji, jak również opcje dostępnych rozwiązać sieciowych. Jednakże na ogólnym poziomie planowania możemy wyróżnić następujące zasady:

ATM

Z perspektywy QoS ATM jest obecnie ciągle jedyną droga do zapewnienia QoS w wielousługowych sieciach (gdzie pasmo jest ograniczonym zasobem), zachowującą elastyczność rozwiązania. Sprzęt do transmisji MPEG-2 prze sieć ATM (np. adaptery ATM) są dostępne już od dłuższego czasu i osiągnęły dojrzały stan rozwoju. Konsekwencją tego jest również znaczący spadek kosztu tych rozwiązań. Oprócz zoptymalizowania adapterów ATM do efektywnego pod względem kosztów rozwiązania transferu wideo poprzez sieci ATM, adaptery ATM umożliwiają realizacją łączy LAN poprzez SDTI oraz telefoniczne/PBX łącze pomiędzy np. studiami. Z punktu widzenia standardów transfer MPEG-2 poprzez ATM jest bardzo dokładnie zdefiniowany, zarówno przez ATM Forum i ITU-T, jak również przez DVB/ETSI. Z tego powodu wykorzystywanie protokołu ATM ma sens w następujących sytuacjach:

  • zasilanie – ATM doskonale nadaje się do tego celu z powodu zdolności do łączenia MPEG-2 wideo z np. połączeniami LAN lub PBX prowadzącymi z różnych studiów, jak również z powodu umiejętności do wypełniania wysokich wymagań nakładanych na synchronizację; zazwyczaj sieci zasilające są oparte na SVC;
  • podstawowa dystrybucja – ATM wykorzystywany jest zarówno do dystrybucji DVB-C, jak i DVB-T, z głównego headendu do regionalnych headendów / ośrodków retransmitujących wideo poprzez linie PDH.

IP

W przypadku IP mechanizm QoS jest już w drodze, jednak nie dotarł jeszcze do w pełni dojrzałego stanu. Szeroki zestaw protokołów jest dostępny lub jest w fazie zatwierdzania przez ETSI, jednakże izolujący protokół ciągle odgrywa bardzo istotną rolę – musi być albo bardzo dobrze zarządzany (wykorzystywanie MPLS lub ATM) lub alternatywnie ilość dostępnego pasma musi być bardzo duża (większa od potrzebnej). Niemniej jednak IP staje się coraz bardziej interesującą alternatywą dla transmisji obrazu wideo za sprawą niskich kosztów tych rozwiązań, wynikających z popularności sieci IP. Podstawowy sprzęt IP jest łatwo dostępny, natomiast urządzenia do transmisji MPEG-2 poprzez sieć IP w coraz większej ilości pojawiają się na rynku. Najlepszymi sytuacjami dla implementacji protokołu IP są:

  • Video on Demand – VoD jest jednym z przykładów, gdzie sprzęt oparty na protokole IP może być dziś wykorzystywany, pozwalając na znaczący spadek kosztu implementacji rozwiązania VoD. Podstawę systemu stanowić będzie np. prywatna sieć, oparta na niekosztownych rozwiązaniach Gigabit Ethernet/IP zazwyczaj w połączeniu ze światłowodem, w którym większa niż potrzebna ilość pasma jest dostępna, przez co nie ma konieczności implementacji zaawansowanych mechanizmów QoS;
  • Do zasilania, trunkowania i podstawowej dystrybucji protokół IP może być również z powodzeniem stosowany. Jednakże na tym obszarze ciągle implementacja IP jest ciągle we wczesnej fazie rozwoju i kluczowe znaczenie mają możliwości zagwarantowania QoS poprzez protokoły izolujące lub to, czy dostępna jest wystarczająca ilość pasma.

Co przyniesie przyszłość dla transmisji wideo przez ATM/IP?

Spoglądanie w kryształową kulę nigdy nie jest prostym zadaniem, jednakże wydaje się być rozsądnym przypuszczeniem, iż…

  • ATM będzie dalej szeroko wykorzystywane do transmitowania cyfrowego wideo, co wynika z prostego faktu – jest już powszechnie zaimplementowany przez nadawców i operatorów sieci na całym świecie dzięki zapewnieniu potrzebnych usług QoS oraz dobrej i sprawdzonej wydajności przy transmisji cyfrowej MPEG-2 wideo. ATM będzie dalej masowo wykorzystywane zarówno do zasilania jak i podstawowej dystrybucji przez przynajmniej kilka najbliższych lat.
  • IP stopniowo osiągnie rangę nowego protokołu do transmisji wideo, jak tylko radzenie sobie z QoS osiągnie dojrzałość. Fakt iż zostanie to osiągnięte, możemy wysnuć na podstawie impetu z jakim rozwija się przemysł IP oraz z możliwych do osiągnięcia oszczędności kosztów – jest to tylko kwestią czasu. Wykorzystane do tego zostaną właściwości DiffServ, MPLS, RSVP i/lub podobne metody służące do zapewniania QoS, niestety okupione będzie to wzrostem opóźnień, kosztu i złożoności rozwiązań. Możliwe jest również, że prostsze i „mniejsze” metody służące do tego celu zostaną wkrótce opracowane. W międzyczasie można korzystać z niskich kosztów rozwiązań prywatnych sieci IP/Ethernet, takich jak prywatne pierścienie z nieoświetlonymi światłowodowymi z pokaźną dostępność pasma lub z aplikacji opartych na trunkingu łączy, gdzie użytkownik ma możliwość kontroli / zagwarantowania sobie dostępnego łącza.

Podsumowanie

Operatorzy sieci i nadawcy muszą w dzisiejszych czasach dokonać wyboru pomiędzy IP i ATM jako głównym technologiami sieciowymi. Podstawowe plusy i minusy tych technologii zostały przeanalizowane i wynikająca z nich konkluzja jest taka, iż obydwie technologie mają swoje uzasadnienie do transmisji w odniesieniu do transmisji cyfrowego wideo. ATM jest skutecznym rozwiązaniem, które udowodniło swoją skuteczność w wykonywaniu wyżej wspomnianego zadania i pozostanie dobrym wyborem do aplikacji zasilających jak i dystrybucyjnych przez przynajmniej kilka następnych lat. IP zyskuje coraz solidniejsze podstawy i funkcjonalność QoS staje się w nim bardziej dojrzała. Ze względu na ekonomikę rozmiaru/skali rozwiązania oparte na urządzeniach IP mają przewagę cenową nad innym sprzętem sieciowym. Z tego powodu już dzisiaj możemy czerpać z tego korzyści, tworząc pochłaniające duże ilości pasma aplikacje typu VoD.